Jostein Gaarder "Dziewczyna z pomarańczami"

"Dziewczyna z pomarańczami" to nieskomplikowana powieść dla młodzieży, ale również dorośli mogą przeczytać ją z przyjemnością. Czyta się ją lekko, w jedno popołudnie. Bohaterem jest Georg, 15-letni chłopiec, który czyta list od nieżyjącego już od 11 lat ojca. Ten list to jakby testament, w którym ojciec przekazuje synowi swoją filozofię życiową, otwiera się przed nim, jak przed nikim innym. Gaarder ciekawie poprowadził akcję, która rozgrywa się jednocześnie na dwóch płaszczyznach czasowych. Opowieść ojca toczy się w czasie dla niego teraźniejszym, ale dla syna przeszłym. Poznajemy bohatera jako 15-latka i jednocześnie jako 4-letniego chłopca. Czytając list Georg zastanawia się nad pytaniami, jakie pozostawił mu ojciec, nad wartością życia. Powieść jest niezwykle nostalgiczna, trochę jakby baśniowa. Choć jest kierowana do młodzieży, nie porusza problematyki społecznej ani problemów wieku młodzieńczego. Podejmuje tematy "wyższe", ostateczne. Dotyka tajemnicy życia, przedstawia człowieka jako cząstkę wszechświata. Ojciec Georga napisał bardzo znaczące słowa: "Nie próbuj mi wmawiać, że natura nie jest cudem. Nie opowiadaj mi, że świat nie jest baśnią. Ktoś, kto jeszcze tego nie zrozumiał, być może pojmie to dopiero wtedy, gdy baśń zacznie się kończyć. Wówczas człowiek ma ostatnią szansę[...] by ulec temu cudowi, z którym trzeba się pożegnać i który trzeba opuścić. Nikt ze łzami w oczach nie żegna się z geometrią Euklidesa czy z systemem okresowym pierwiastków. Nikt nie roni łez dlatego, że ma zostać odcięty od Internetu albo tabliczki mnożenia. Człowiek żegna się ze światem, z życiem, z baśnią. Żegna się także z niewielkim kręgiem ludzi, których naprawdę kocha." Te słowa stanowią istotę całej tej powieści. Człowiek często jest tak zagłębiony w problemy życia codziennego, że nie dostrzega rzeczy naprawdę ważnych. Spojrzenie zmienia się dopiero w obliczu śmierci. Umierający ojciec Georga zajmuje się już tylko tym, co najważniejsze - chce przekazać synowi swoje myśli o tajemnicy, jaką jest życie, miłość, wszechświat. I chce się pożegnać.

"Dziewczyna z pomarańczami" to piękna opowieść o miłości mężczyzny do kobiety (ojciec opisuje baśniową historię poznania mamy Georga), ojca do syna, człowieka do przyrody i wszechświata. Zadziwienie światem i rozważania na temat problemów egzystencjalnych na pewno stanowi o wartości tej książki i powoduje, że zapada ona w pamięć.

Monika Wajman
Moderator DKK przy MBP w Zduńskiej Woli