3 listopada 2021 r. nasz Klub przyłączył się do obchodów Roku Stanisława Lema. Przypadająca w tym roku setna rocznica urodzin pisarza stała się okazją do przypomnienia jego dorobku literackiego poprzez zorganizowanie licznych konferencji i konkursów.

W 2018 roku omawialiśmy biografię "Lem: życie nie z tej ziemi" autorstwa Wojciecha Orlińskiego. Dzięki tej książce poznaliśmy życiorys Stanisława Lema i dowiedzieliśmy się, jakim był człowiekiem. W pamięci zapadły nam szczególnie fragmenty o dramatycznych wydarzeniach z czasów II wojny światowej w rodzinnym Lwowie oraz anegdoty o drobnych przywarach pisarza.

 

Na bieżące spotkanie wybraliśmy teksty z książek: "Diabeł i arcydzieło: teksty przełomowe" S. Lema oraz "Listy 1956-1978" S. Lema i S. Mrożka.

 

W felietonie "Moja lwowska biblioteka" urzekło nas to, z jakim sentymentem pisarz wspominał swoją utraconą w wojennej zawierusze biblioteczkę. Były tam przede wszystkim dzieła Mickiewicza, Słowackiego, Fredry, Norwida, Sienkiewicza, Prusa, Reymonta, Leśmiana, Maya, Londona, Verne'a. Wiersz "Łąka" Leśmiana na zawsze zauroczył przyszłego pisarza. Młody Lem chętnie zaglądał także do encyklopedii, słowników i książek przyrodniczych. Ze Lwowa do Krakowa udało mu się przewieźć tylko jedną książkę - "Wielką Przyrodę Ilustrowaną". Przejęty od rodziców szacunek dla wiedzy i ludzi nauki skłania Lema do przywołania teorii głoszonych przez pewnego francuskiego profesora, który twierdził, że "Niemcy nikogo w okupowanej Polsce nie zabijali." (s. 517) Tak absurdalne wypowiedzi prowokują do zastanowienia, czy każdy profesor powinien być uznawany za autorytet.

 

W korespondencji Stanisława Lema i Sławomira Mrożka zwróciliśmy uwagę na słownictwo. Panowie prześcigali się w tworzeniu zabawnych określeń. Sięgali też do form przestarzałych: "Teraz wiosna nagle ochłódła." (s. 246)  W listach wymieniali się poglądami na temat literatury, zwierzali się z rozterek twórczych, opowiadali o problemach życia codziennego. Ich ulubionym tematem były samochody.

Za najcenniejszą wskazówkę z listów uznaliśmy zdanie: "Każde pokolenie winno zachowywać się tak, aby zostało cośkolwiek dla następnego; nieładnie jest uznać, że po nas potop." (s. 246) To oczywiście nawiązanie do francuskiego après nous, le déluge - powiedzenia przypisywanego Madame de Pompadour.