Zbigniew Mentzel Wszystkie języki świata

Szczegóły

Kategoria: Wszystkie języki świata - Zbigniew Mentzel

Utworzono: wtorek, 16, czerwiec 2009 01:00

Sylwia Krieger

"Sen był piękny". Między tym dwoma zdaniami Zbigniew Mentzel rozpiął swoją powieść "Wszystkie języki świata" - opowieść o jednym dniu z życia bohatera. Mijające godziny prowokują go do dygresji i wspomnień o swoim dzieciństwie i dorosłości.

To powieść prawie bez akcji (co dla mnie jest wadą). Jedyne co się tu "dzieje", to wydarzenia kilkunastu godzin dnia. Inne wydarzenia, to opowieści o rodzinie i życiu Hintza od lat 50. Pozwalają one przyjrzeć się przeszłości z perspektywy, rozliczyć się, choć trudno powiedzieć właściwie z czym lub z kim.

Słowa matki, które słyszy bohater na starym nagraniu z automatycznej sekretarki, uświadamiają mu, że czas ucieka, życie nie trwa wiecznie i jeśli chcemy powiedzieć coś, w naszym mniemaniu ważnego, nie można czekać. Może właśnie to chciała przekazać mu matka. Radę, aby to on mówił, i to on zaczął kierować własnym życiem. Przecież kiedyś właśnie matka miała plan na życie syna. Miał być znany na cały kraj i świat, a nawet przed kamerami telewizyjnymi się nie pojawił. Teraz on może sam wybrać drogę. Usłyszał pozwolenie. Zgodnie z podtytułem, jest to "historia pewnego przebudzenia" do... Właśnie, do czego? Może do rozpoznania własnego ja, może do nowego życia bez obciążeń przeszłością?

Ważnym tematem powieści jest język i jego istota, poszukiwanie języka czy też języków, którymi można wyrazić siebie, porozumieć się z innymi. Bohater stara się znaleźć odpowiedź na pytanie, "dlaczego nie mówię obcymi językami". Dzięki słowom matki, nie musi już szukać sposobu na wyrażenie siebie w kilku językach niczym poliglota, na czym tak bardzo jej zależało. Język ojczysty nagle zaczyna wystarczać. "Mówiłem zdziwiony, że tyle mówię, że mogę tyle mówić".

Całość przypomina kompozycyjnie zbiór wycinków prasowych, których tematem jest Hintz i jego życie. Sam mówi, że "robienie wycinków z gazet było u nas rodzinne. Dziadek i matka przez długie lata z upodobaniem oddawali się temu zajęciu". Jego pomysł książki o życiu w PRL-u, zrobionej "za pomocą nożyczek i kleju - z gazetowych wycinków", urzeczywistnia się jako "Wszystkie języki świata".

Nota wydawcy informuje, że prawa do niemieckiego wydania książki sprzedano przed jej polską premierą. Niech będzie to wystarczającą zachętą do lektury.