Potyczki z pamięcią – sprawozdanie ze spotkania tomaszowskiego DKK, poświęconego książce Juliana Barnesa „Poczucie kresu”

Szczegóły

Kategoria: Relacje DKK przy MBP w Tomaszowie Mazowieckim

Utworzono: czwartek, 29, styczeń 2015 12:57

Monika Grzelka

W dniu 20 stycznia miało miejsce pierwsze w tym roku spotkanie klubowiczów. „Obrady” rozpoczęto od przegryzienia chińskiego ciastka, zawierającego wytyczne i wskazówki na rok 2015. (To już drugi kulinarny popis prowadzącej i nadal brak informacji o ofiarach śmiertelnych ).

Po degustacji nadszedł moment na odrobinę teorii. Prowadząca przedstawiła definicje takich terminów jak: pamięć, pamięć autobiograficzna, czy teoria tzw. wyparcia. Słowa te często pojawiały się przy omawianiu książki Barnesa.

Sama książka wzbudziła sprzeczne emocje. Nie wszyscy klubowicze przeczytali powieść do końca, niektórzy mieli trudności w lekturze, ale byli też i tacy, którzy przeczytali z wielkim zainteresowaniem.

Klubowiczki zgodziły się, że bohater powieści (Antony) jest przeciętniakiem, niczym szczególnym się nie wyróżnia, nic szczególnego nie osiągnął. Będąc emerytem, musi zmierzyć się ze swoją przeszłością i z wydarzeniami sprzed 40 lat. Niespodziewany spadek jest bodźcem do podjęcia rozmyślań o przeszłości, o motywach i konsekwencjach swoich czynów oraz do odkrycia, że „ to, co pozostaje w pamięci, nie zawsze jest równoznaczne z tym, czego człowiek był świadkiem.” Czytelnik musi wykazać się detektywistycznym zacięciem, by poskładać w całość strzępki wspomnień Antony’ego. Generalnie możemy powieść odbierać jako zapis śledztwa, w którym główny podejrzany jest równocześnie swoim oskarżycielem. „Poczucie kresu” to literackie dochodzenie, które doskonale ukazuje w jaki sposób człowiek sam kreuje samego siebie i konstruuje swoją biografię oraz stwarza swoją przeszłość w taki sposób, aby dawało się z nią współistnieć.

Uczestniczki spotkania zgodnie stwierdziły, że trudno było im poruszać się w fabule pełnej niedomówień, sprzeczności, przypuszczeń i zgadywanek. Trudno znaleźć odpowiedzi na następujące pytania: czy przyjaciel Tony’ego, Adrian popełnił samobójstwo tylko z powodów filozoficznych? Czy po liście Tony’ego, Adrian i Veronica mogli zbudować związek? Jaką rolę w tej historii odegrała matka Veroniki?

Historia Antony’ego jest doskonałym pretekstem do rozmyślań nad istotą i funkcjonowaniem pamięci, odpowiedzialnością, a także historią i czasem. „Jak często opowiadamy własną historię życia? Jak często dopasowujemy, upiększamy, dokonujemy chytrych skrótów? Im dłużej trwa życie, tym mniej jest tych, którzy mogliby zakwestionować naszą relację, przypomnieć nam, że nasze życie nie jest naszym zżyciem, lecz jedynie historią, którą o swoim życiu opowiadamy. Opowiadamy innym, ale – głównie – samemu sobie.”