"Tego lata w Zawrociu" Hanny Kowalewskiej

Tego lata w Zawrociu

Główną bohaterką powieści jest trzydziestoletnia wdowa Matylda, która ku swojemu zaskoczeniu otrzymuje spadek po swojej babce, z którą do tej pory nie utrzymywała żadnych kontaktów. Okazuje się, że spadkiem jest posiadłość w tytułowym Zawrociu. Z ciekawości i na przekór wszystkiemu dziewczyna postanawia tam pojechać, by przekonać się jakie motywy kierowały babką i zapoznać się z nieznanym. Okoliczności, w których Matylda się znalazła sprawiają, że zaczyna ona inaczej myśleć o swoim dotychczasowym życiu, dokonuje przewartościowania. Stary dom, zupełnie inny od jej malutkiego mieszkanka w bloku zachwyca ją i zaciekawia, ona wręcz ulega czarowi tego miejsca, a odpowiedź na stawiane przez nią pytanie: dlaczego to mnie zapisała Zawrocie? nie jest już taka jednoznaczna. Na miejscu Matylda odnajduje fragmenty pamiętnika swojej babki i z nich próbuje dowiedzieć się czegoś o tej kobiecie. Układając historię życia babki z zapisków, z fragmentów listów, ze wspomnień ludzi Matylda zaczyna odczuwać pokrewieństwo i bliskość babki. Odkrywa, że śmierć wcale nie jest końcem życia, że dopiero teraz babka ma wpływ na jej losy, pomaga uporządkować jej uczucia i odnaleźć swoje miejsce w życiu. 
Ta książka to nie tylko wspomnienia z pamiętników i z rozmów z innymi ludźmi o babce, ani obrazy urokliwego Zawrocia, to także specyficzny sposób prowadzenia narracji, która jest monologiem, pełnym bólu i pytań, a autorką ich jest ona - odrzucona wnuczka. A może nie odrzucona? Może ta, która odeszła, miała jakiś cel w tym działaniu? Może był w tym wszystkim "boży palec przeznaczenia", który poprowadził jej los tak, a nie inaczej? Ślepy los, który zmusił dziewczynę do odkrycia tajemnic właśnie tak... poprzez pamiątki, listy, osobiste dzienniki, przedmioty, których jeszcze nie zdążył pokryć kurz? Może babka wcale nie była taką wiedźmą? Może wcale tak bardzo się nie różniły? Może to dlatego jej właśnie zapisała Zawrocie ? Z czego wynika, że „Tego lata w Zawrociu”, to książka o silnych kobietach, a mężczyźni stanowią tylko tło dla podkreślenia osobowości tych kobiet. Taki był Świr, nieżyjący mąż głównej bohaterki, jej dziadek, kuzyn Paweł, jej partner scenograf teatralny, narcystyczny Michał. 
Oprócz dobrze nakreślonych postaci, w powieści bardzo malowniczo została przedstawiona przyroda, co stanowi cenną zaletę tej książki i jednocześnie sprawia, że widzi się w niej nie tylko słowa, ale cale obrazy. Zawrocie zostawia w pamięci czytelnika ślad podobny do zdjęcia w fotoplastykonie. Poza wszystkim zaś Hanna Kowalewska wie, jak posługiwać się językiem ojczystym, tak by nie były to tylko puste, płaskie słowa. W związku z czym po przeczytaniu „Tego lata w Zawrociu” ma się ochotę sięgnąć po kolejne części tego cyklu: „Góra śpiących węży”, „Maska arlekina” i „Inna wersja życia”. 


Kamila Kasperska
DKK dla dorosłych
przy Filii nr 2 Miejskiej Biblioteki Publicznej w Pabianicach