Recenzje czytelników klubów DKK

„Śnieg” Orhana Pamuka

Szczegóły

Kategoria: Recenzje

Utworzono: wtorek, 13, listopad 2012 15:49

Marlena Strychalska

          „Śnieg” to pierwsza książka tureckiego pisarza, laureata literackiej Nagrody Nobla –Orhana Pamuka, którą możemy przeczytać po polsku. Za sensacyjno-kryminalną fabułą kryje się próba dotarcia do źródeł współczesnego terroryzmu.
Do tej pory autor ten znany był u nas głównie z doniesień prasowych na temat procesu, jaki wytoczono mu w ojczyźnie za wypowiedź dla szwajcarskiej gazety, w której przyznał, że około miliona Ormian padło ofiarą ludobójstwa z rąk Turków podczas I wojny światowej.
         Akcja tej 550-stronicowej książki rozgrywa się w latach 90.,

w odciętym od świata przez gwałtowne opady śniegu Karsie. Główny bohater, turecki poeta Ka, przyjeżdża tam, by na zlecenie postępowej stambulskiej gazety napisać reportaż o pladze samobójstw wśród młodych muzułmanek. To powód oficjalny. Właściwy cel jego odwiedzin w tym mieście to chęć znalezienia sobie tureckiej żony, z którą mógłby wrócić do Niemiec, gdzie korzystając ze statusu uchodźcy politycznego, mieszka od kilkunastu lat.
Kobietą tą jest Ipek, dawna przyjaciółka ze studiów, która porzuciła niedawno męża, kandydata na burmistrza z ramienia partii islamskiej w mających się odbyć za kilka dni w Karsie wyborach.
Prowincjonalny Kars staje się miejscem zdarzeń, o których marzyli tytułowi bohaterowie "Biesów" Dostojewskiego - zwolennicy laickiej Turcji przejmują władzę i przystępują do rozprawy z wrogami postępu. Zamykają w więzieniach i poddają torturom wszelakich wrogów republiki.
Ka, przybysz z Europy, przestał rozumieć niewidzianą od lat ojczyznę. Nie uniknie wplątania w te krwawe wydarzenia. Współczuje masakrowanym ofiarom przewrotu, lecz doskonale zdaje sobie sprawę, że gdyby role się odwróciły - to znaczy, gdyby władzę w mieście przejęli islamiści - on sam nie przeżyłby w Karsie ani jednego dnia. Nie wierzy już w dawne lewicowe ideały, za wierność, którym zbyt wielu jego przyjaciół w przeszłości zapłaciło życiem. Chce tylko wydostać się z miasta pierwszym pociągiem wraz z Ipek.
         Wszystkie te wydarzenia przedstawił nam przyjaciel Ka prozaik stambulski Orhan Pamuk. Pisarz wybiera się po latach w podróż śladami Ka, do Frankfurtu i Karsu, by odnaleźć zaginiony zeszyt poety. Ka zanotował w nim kilkanaście ostatnich napisanych przez siebie wierszy - całkiem jak bohater powieści Borysa Pasternaka czerniący papier pośród rewolucyjnej pożogi.
         To ciekawa, dobrze skonstruowana i napisana klarownym językiem powieść. Jest bogatym źródłem wiedzy o Turcji.