Recenzje czytelników klubów DKK

Recenzja książki "Sonnenberg" Krzysztofa Vargi

Szczegóły

Kategoria: Recenzje

Utworzono: poniedziałek, 07, marzec 2022 08:22

Wiesława Kruszek

Recenzja powieści Krzysztofa Vargi “Sonnenberg”

Zaczęliśmy nasze rozważania od ogólnych wrażeń dotyczących “Sonnenbergu” i jasne się stało, że nie wszystkim przypadła ta powieść do gustu. Należę do osób zachwyconych nią i dlatego starałam się pokazać jej walory. To przede wszystkim piękny obraz miasta, które niewątpliwie jest równorzędnym, obok Andrasa, bohaterem. I tu akurat pełna zgoda klubowiczów, wszystkim podobał się Budapeszt, po którym oprowadza nas pracownik naukowy zajmujący się modernistyczną literaturą austriacką. Napisałam oprowadza, bo faktycznie podczas czytania ma się wrażenie spacerowania po ulicach, placach, mostach, jeżdżenia tramwajami i autobusami, sporadycznie taksówką (Andras nie ma samochodu), wstępowania do knajp na szprycera, zwiedzania pięknego cmentarza Farkasreti, gdzie bohater widzi nawet śmierć pod postacią dziewczyny w szarej sukience. Tylko on doświadcza tej wizji, towarzysząca mu Virag zarzuca mu “wycofywanie się w sferę fikcji literackiej”. Nie jest to bezzasadne, bo nasz bohater obok zajmowania się modernizmem austriackim sam pisze powieść. Idzie mu jednak ciężko, wciąż jest właściwie na etapie zbierania materiału.

Tu dochodzimy do rozdźwięku wśród klubowiczów. Andras jest leniem i nieudacznikiem, przez co nie wzbudził sympatii, zarzucono mu niedojrzałość, brak zajęcia, niektórzy zastanawiali się, cóż on robi po całych dniach i z czego właściwie żyje. Tymczasem przecież bohater sam mówi nam: “Życie moje wbrew pozorom było ustatkowane, od lat chadzałem do tej samej pracy (…) spotykałem się z tymi samymi ludźmi”. Attila, Zsolt, Laci – to jego przyjaciele, z nimi spędza czas w knajpach, dyskutuje na różne tematy. Czy to jednak prawdziwa przyjaźń, skoro Andras skrzętnie ukrywa przed nimi swój romans z Agnes? Gdy poznamy szczegóły tego związku, może nie wyda nam się dziwne utrzymywanie tajemnicy.

Dla mnie Andras rzeczywiście wydaje się sfrustrowanym mężczyzną w średnim wieku i w długim (479 stron) monologu wewnętrznym próbuje dokonać swoistego rozliczenia z życiem, z samym sobą. Budzi jednakże moją, i niektórych klubowiczów, sympatię, to erudyta, którego Varga wyposażył w wiedzę z różnych dziedzin, nie tylko z literatury. Andras zna dobrze historię Węgier, wie dużo o przemyśle porno, sporcie, o samobójcach, sławnych kryminalistach. Wspaniałe, liczne dygresje stanowią właściwie osobne historie, np. o ojcu, o różnych markach perfum, o Kalwinie.

I tu z kolei część osób uważała, że to nadmierne przegadanie powieści, za wiele tych historii, niepotrzebne przeładowanie treści. Może część z nich należało pominąć. Rozumiem to, ale nie podzielam tych opinii, dla mnie nic tu nie jest zbędne. Pewna trudność w czytaniu oczywiście jest, tym bardziej, że to tekst ciągły, bez rozdziałów. Myślę, że szybko można przywyknąć do takiej narracji. Na uwagę zasługuje piękny język, długie, często na pół strony, zdania, humor, celne i trafne spostrzeżenia i porównania.

Wśród bohaterów uwagę zwraca też Laci, właściciel niszowego wydawnictwa. Często towarzyszą mu “fenomenalnie uzdolnione artystki”. Piękna i gorzko prawdziwa jest jego rozmowa z Virag na temat kondycji współczesnej literatury.

“Sonnenberg” jest dla mnie najlepszą powieścią Vargi, z sześciu, które znam. Uważam, że warto po jej przeczytaniu wysłuchać bardzo ciekawych rozmów Krzysztofa Vargi z Michałem Nogasiem i Darkiem Foksem na jej temat. Pozwolą one lepiej wniknąć w niektóre treści, zrozumieć ich wymowę, głębszy sens i symbolikę.

Wiesława Kruszek

Dyskusyjny Klub Książki działający przy Powiatowej Bibliotece Publicznej w Sieradzu