Recenzje czytelników klubów DKK

W słusznej sprawie

Szczegóły

Kategoria: Recenzje

Utworzono: czwartek, 27, styczeń 2022 13:16

Beata Szymczak

„W słusznej sprawie” to kolejna książka Diane Chamberlain wydana w cyklu „Kobiety to czytają”. Autorka po raz kolejny udowadnia, że literatura popularna może zajmować się tematami niełatwymi, które przypominają czytelnikom o nie tak odległej przeszłości. Tym razem powieść Chamberlain skupia się na Programie Sterylizacji Eugenicznej w Karolinie Północnej, który realizowano w latach 1929-1975. W celu oczyszczenia rasy oraz w imię dobra publicznego Liga Ulepszania Ludzkości wysterylizowała ponad siedem tysięcy obywateli, kobiet i mężczyzn, przebywających pod opieką opieki społecznej, chorych na epilepsję, upośledzonych umysłowo lub niepełnosprawnych ruchowo. Odwołanie się do niechlubnych faktów z historii Stanów Zjednoczonych staje się pretekstem do opowiedzenia o rasizmie, klasowości, przekonaniu niektórych ludzi, że mogą decydować o człowieczeństwie innych osób, wreszcie o emancypacji.

Dwie główne bohaterki. Dwa środowiska. Jedna historia. Obie dotknięte skutkami działań władz stanowych, choć każda na swój sposób. Jane jest młodą 22-letnią, pełną zapału opiekunką społeczną. Jej podopieczna, wychowująca się na plantacji tytoniu 15-letnia Ivy, razem z babką i starszą siostrą żyją w skrajnej biedzie. Fatalna sytuacja materialna tej rodziny sprawia, że Ivy, zgodnie z obowiązującymi w Karolinie Północnej przepisami, zostaje zakwalifikowana do zabiegu sterylizacji. Jane, jako pracownik socjalny, wbrew swojej woli ma zajmować się wdrażaniem programu i ma doprowadzić do sterylizacji Ivy. Co istotne, rzecz dzieje się na początku lat 60-tych, kiedy ideałem życia kobiety jest charytatywna praca w Lidze Pań, bycie piękną i pachnącą u boku poważanego przez społeczność męża i czekanie na niego z obiadem w idealnym białym domku, stojącym w szeregu tysiąca identycznych budynków. W tych warunkach niezwykle ciężkie jest życie kobiety, która chce coś zmienić, która nie zgadza się na zastany układ.

Autorka była niewątpliwie bardzo dobrze przygotowana źródłowo do napisania „W słusznej sprawie”. Prześledziła historie ofiar Programu Sterylizacji Eugenicznej w Karolinie Północnej, zapoznała się z warunkami plantacji tytoniu na obszarze tego stanu, przeczytała wiele książek i artykułów na temat eugeniki, rozmawiała z psychologami i pracownikami opieki społecznej. Jej wysiłek widać na niemal każdej stronie książki, co jest niewątpliwą zaletą powieści. Jest nią także kreacja portretów psychologicznych bohaterów, szczególnie - uzależnienie od konwenansów (i bogatego, przystojnego męża, który, rzecz jasna, z racji majątku i urody, musi mieć we wszystkim rację). Diane Chamberlain genialnie uchwyciła aurę wczesnych lat 60. na Południu. Jej postacie tchną autentycznością i poruszają serca, sama historia jest szokująca i opisana pięknym, pełnym współczucia stylem. Autorka po mistrzowsku pisze o miłości, lojalności i sile, którą trzeba mieć, by wybrać to co słuszne, nie licząc się z konsekwencjami. „W słusznej sprawie” to chyba najlepsza jak dotąd powieść Chamberlain.